Social media zijn openbare en toegankelijke platforms. Toch heb je hier te maken met verschillende wetten, juíst bij mediamonitoring. Zowel de creator als verzamelaar van social media content heeft te maken met rechten en plichten. Bij het verzamelen/scrapen/crawlen van social media berichten stuit je op de volgende wettelijke kaders*.
Auteurswet
Zodra je content creëert dat voldoende origineel is, valt dit automatisch onder het auteursrecht. Als iets te basaal is, zoals een kort feitje of een zin die iedereen wel eens vertelt, rust er geen auteursrecht op. Dit betekent dat de content creator als enige beslist of en hoe de content openbaargemaakt of gebruikt wordt. De regels zijn op social media niet anders dan voor bijvoorbeeld de print media. De ‘content’ kan verschillende soorten inhoud omvatten; tekst, afbeeldingen, video’s en muziek.
Databankenwet
Wanneer een maker moeite gedaan heeft om een ‘databank’ te maken, zoals een uitgever dat doet bij het creëren van artikelen op een website, mag je deze informatie niet zomaar verzamelen/scrapen/crawlen. Het is een product van iemand anders en het is verboden om (een substantieel deel van) de inhoud over te nemen.
Waar moet ik rekening mee houden bij monitoring van social media-berichten?
Bij het automatisch verzamelen van openbare berichten op social media wordt veelal inbreuk gedaan op het auteursrecht van de maker van het stukje tekst, de foto of de link erachter. Ongeacht of het social media platform jou toestemming geeft, bijvoorbeeld met een API, moet je checken of het ook met de auteur van de teksten geregeld is. Via jouzelf, jouw MMO of het social media platform.
Licentie van het platform
Bij het zelf plaatsen van een bericht op social media, verleen je het platform een licentie om het bericht te hosten, weergeven en distribueren volgens de regels en voorwaarden van het platform. Dit betekent niet dat de auteursrechten worden opgegeven. Het auteursrecht wordt behouden door degene die het bericht geschreven heeft. Dit houdt automatisch in dat een social media bericht, inclusief de link erachter, niet zomaar gebruikt mag worden door iemand anders.
Licentie voor wedergebruik
Wil je social media content, gemaakt door anderen, gebruiken voor je eigen doeleinden? Dan neem je de regels uit de auteurswet in acht. Het maakt hierbij niet uit of de content gecreëerd is door een privé-persoon, een organisatie of een uitgever. De content behoort tot de maker, en voor wedergebruik heb je toestemming nodig. ArtikelPro is een loket waar digitale content ingekocht kan worden. Voor zakelijke gebruikers is ArtikelPro zelfs een van de weinige loketten waar dit kan. Nederlandse uitgevers hebben hun licentie hiervoor afgegeven, zodat er ook over hun digitale artikelen een auteursrechtvergoeding wordt afgedragen.
Hoe zit het dan met deelknoppen?
Auteursrechtelijk beschermd materiaal dat op social media gedeeld wordt, blijft beschermd door de auteurswet. Door iets op een social media platform te plaatsen, wordt wel een licentie gegeven aan dit kanaal. Het zorgt ervoor dat het social media kanaal de content mag publiceren en dat anderen de content mogen delen met deelknoppen. Je mag het bericht dus delen met de daarvoor bestemde deelknop, maar op geen enkele andere wijze. Delen, en dus linken, naar het originele bericht is dan toegestaan.
Wat als het misgaat?
Als iemand jouw gecreëerde content zonder toestemming gebruikt, kan dit als inbreuk worden beschouwd. Je kan optreden tegen dergelijke inbreuken, bijvoorbeeld door het verzoeken van verwijdering van de content tot het eisen van een schadevergoeding.
Ongeoorloofde scraping of herpublicatie van auteursrechtelijk beschermd materiaal op social media kan tot juridische problemen leiden. Ontvang jij social media berichten voor jouw monitoringsdoeleinden en heb je twijfels of de content geoorloofd verzameld is? Neem contact op met jouw accountmanager. Zij staan klaar voor al jouw vragen op dit gebied.
Wat is ArtikelPro?
ArtikelPro zet zich in om illegaal gebruik van content (artikelen, teksten, beelden) in de zakelijke markt tegen te gaan. Er is sprake van illegaal gebruik wanneer er geen auteursrechtvergoeding wordt afgedragen door de gebruiker van deze content. ArtikelPro is intermediair tussen media monitoring organisaties (MMO’s) en uitgeverijen. Onze partners hierin zijn DPG Media en Mediahuis, de twee grootste uitgevers in Nederland. ArtikelPro is een organisatie zonder winstoogmerk.
Meer info: www.artikelpro.eu
* De AVG (Algemene Verordening Gegevensbescherming)
Organisaties die persoonsgegevens verwerken, moeten de personen in kwestie informeren over de verzamelde data. Elke burger heeft namelijk dankzij de AVG recht op transparantie over verzamelde gegevens over zichzelf. Openbare berichten en reacties op social media vallen ook onder de term persoonsgegevens. Social media berichten scrapen, zonder de schrijvers van deze berichten in kennis stellen, is dus een overtreding van de AVG.